مالیات بر درآمد شرکت های تجاری و موسسات غیر تجاری

 

مالیات به مثابه یک نوع هزینه اجتماعی است که آحاد یک ملت در راستای بهره وری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت نمایند تا توانایی های جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود.به بیانی دیگر،مالیات انتقال بخشی از درآمدهای جامعه به دولت و یا بخشی از سود فعالیت های اقتصادی است که نصیب دولت می گردد زیرا ابراز و امکانات دست یابی به درآمدها و سودها را دولت فراهم ساخته است.

علاقه مندان می توانند مقالات زیر را نیز مطالعه کنند:

- ثبت شرکت معماری

- آشنایی با مراحل ثبت شرکت خصوصی

- مراحل ثبت نام اینترنتی شرکت ها و موسسات دانش بنیان

انواع مالیات ها در ایران به دو دسته مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم تقسیم می شوند.

دسته اول:مالیات های مستقیم

مالیات های مستقیم مالیات هایی هستند که به طور مستقیم از دارایی درآمد افراد وصول و شامل مالیات بر درآمد می باشد.

الف:مالیات بر دارایی:

1-مالیات بر ارث

2-حق تمبر

ب:مالیات بر درآمد:

1-مالیات بر درآمد اجاره املاک

2-مالیات بر درآمد کشاورزی

3-مالیات بر درآمد حقوق

4-مالیات بر درآمد مشاغل

5-مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

6-مالیات بر درآمد اتفاقی

دسته دوم:مالیات های غیر مستقیم

مالیات های غیر مستقیم که بر قیمت کالاها و خدمات اضافه شده و به مصرف کننده تحمیل می گردد بر دو نوع است:

الف:مالیات بر واردات

2-سود بازرگانی

3-30% از مبلغ اتومبیل های وارداتی

4-15% حق ثبت

ب:مالیات بر مصرف و فروش

1-مالیات بر فرآورده های نفتی

2-مالیات تولید الکل طبی و صنعتی

3-مالیات نوشابه های غیر الکلی

4-مالیات فروش سیگار

5-مالیات اتومبیل

6-15% مالیات اتومبیل های داخلی

7-مالیات فروش خاویار

8-مالیات حق اشتراک تلفن خودکار و خدمات بین الملل

9-مالیات ضبط صوت و تصویر

مطابق قانون،افراد و شرکت ها موظف به پرداخت مالیات تعیین شده هستند،در غیر این صورت از تسهیلات،مزایا و معافیت های قانونی که برای آن ها در نظر گرفته شده محروم خواهند شد و ضمناَ مشمول جرایم مالیاتی خواهند شد.همه شرکت ها و موسسات تجاری و انتفاعی که در اداره ثبت شرکت ها به ثبت رسیده و شماره ثبت دارند مشمول بر مالیات بر درآمد هستند.

شرکت های تجارتی مشول مالیات را می توان به شرح ذیل طبقه بندی نمود:

الف-شرکت هایی که صد در صد سرمایه آن ها متعلق به دولت یا شهرداری ها می باشد.

این شرکت ها مکلفند در ظرف چهار ماه بعد از سال مالی ترامه و حساب سود و زیان خود را به حوزه مزبور ارائه و مالیات متعلقه را پرداخت نمایند و از کل درآمد مشمول مالیات،به نرخ 25% به عنوان مالیات اخذ می شود و از جمع درآمد پس از کسر 25% مالیات مزبور نسبت به بقیه نرخ ماده 131 قانون مالیات های مستقیم مالیات تعلق می گیرد،در صورتی که شرکت تجارتی،سهامداران متعدد دولتی داشته باشد بقیه درآمد به نسبت سهام آنان تقسیم و سهم هر یک از آنان به طور مجزا مشمول مالیات به نرخ ماده 131 خواهد بود(مستفاد از ماده 105 ق.م.م).شرکت های دولتی فوق الذکر از معافیت های مالیاتی(به استثنای معافیت کشاورزی) استفاده نمی کنند.توضیح آنکه شرکت های غیر دولتی از معافیت های مقرر در قانون مالیات ها استفاده می نمایند و برای سازمان گسترش مجوز خاصی به تصویب رسیده که به موجب آن،سازمان گسترش و صنایع ایران و شرکت های تابعه آن مشمول معافیت مقرر در مواد 132 و 138 ق.م.م. بر حسب مورد می باشند(ماده 105 ق.مم 27/11/1380) چنانچه صورت های مالی،مورد رسیدگی سازمان حسابرسی دولتی قرار گرفته و به تایید مجمع عمومی نیز برسد و در موعد مقرر ارائه گردد از نظر مالیاتی محتاج به رسیدگی مجدد نخواهد بود.

ب-شرکت هایی که قسمتی از سرمایه آن ها به طور مستقیم متعلق به دولت یا شهرداری ها می باشد.

این شرکت ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد:

اول-سهام دولت،بیش از 50% می باشد.

این شرکت ها نیز مکلفند ترامه و حساب سود و زیان خود را ظرف چهار ماه پس از پایان سال مالی به حوزه مالیاتی محل مرکز اصلی شرکت تسلیم و مالیات متعلقه 25% به نسبت درآمد سهم دولت بوده و بقیه به نرخ ماده 131 ق.م.م خواهد بود و چنانچه سهم الشرکه دولت به چند شرکت تعلق داشته باشد،سهم مزبور به نسبت سهام شرکت ها تقسیم شده و مالیات بر اساس ماده 131 مذکور محاسبه می شود.

دوم-سهام دولت معادل 50% و یا کمتر در شرکت باشد.

در این صورت سهم دولت از معافیت مالیاتی برخوردار نبوده،ولی سهم بخش خصوصی از معافیت مالیاتی منتفع می گردد.ضمناَ این قبیل شرکت ها مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی می باشند.

ج-شرکت هایی که اموال آنان به حکم قانون و یا دادگاه صالح ملی مصادره شده و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده باشند.(ماده 4 قانون محاسبات عمومی)

این شرکت ها از نظر مالیاتی تابع مقررات حاکم بر شرکت های دولتی می باشند(بند 2 ماده 2 ق.م.م)

د-سایر اشخاص حقوقی:شرکت های سهامی عام و خاص،مختلط سهامی و شرکت های تعاونی و اتحادیه آن ها،شرکت با مسئولیت محدود،تضامنی،نسبی،مختلط غیر سهامی

در این شرکت ها 10 % از کل درآمد به عنوان مالیات شرکت،محاسبه و وصول شده و از کل درآمد مشمول مالیات پس از کسر 10% نسبت به بقیه به شرح زیر عمل خواهد شد:

اول-شرکت های سهامی-مختلط سهامی-تعاونی و اتحادیه آن ها

-از درآمد سهم صاحبان سهام بی نام و نرخ ماده 131 ق.م.م

-از اندوخته سهم صاحبان سهام با نام و شرکای ضامن و یا اعضاء شرکت های تعاونی به نسبت سهم هر یک از آن ها به نرخ ماده 131 ق.م.م

-از بقیه درآمد مشمول مالیات اعم از سود تقسیم شده یا تقسیم نشده به نسبت هر یک از آن ها به نرخ ماده 131 ق.م.م

شرکت هایی که سهام آن ها از طرف هیات پذیرش بورس،برای معامله در بورس،قبول شده است از سال پذیرش تا سالی که از فهرست نرخ ها در بورس،حذف نشده اند چنانچه کلیه نقل و انتقال سهام خود را از طریق کارگزاران بورس انجام داده و مراتب را نیز در دفاتر مربوطه ثبت نمایند.معادل ده درصد(10%)مالیات آن ها بخشوده می شود.

تبصره:"ماده 143 برای رونق بازار بورس مقرر می دارد که از هر نقل و انتقال سهام شرکت ها و همچنین سایر اوراق بهاداری که در بورس معامله می شوند مالیات مقطوعی به میزان 5/0 % فروش سهام و حق تقدم سهام را وصول کرده و به حساب تعیین شده سازمان امور مالیاتی کشور واریز نموده و رسید آن را ظرف 10 روز از تاریخ انتقال سهام به انضمام فهرست تعداد و مبلغ فروش سهام مورد انتقال به اداره امور مالیاتی محل ارسال نمایند.

دوم-شرکت های با مسوولیت محدود-تضامنی-نسبی-مختلط غیر سهامی

پس از کسر 25% از کل درآمد به عنوان مالیات شرکت،بقیه درآمد مشمول مالیات به نسبت سرمایه یا سهم الشرکه یا به نسبتی که در اساسنامه تعیین گردیده تقسیم و سهم هر یک به طور جداگانه مشمول مالیات به نرخ ماده 131 خواهد بود.

ه- مالیات موسسات غیر تجارتی

به موجب تبصره 1 ماده 105 ق.م.م در مورد اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجارتی که به منظور تقسیم سود تاسیس نشده اند در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند از ماخذ کل درآمد مشمول مالیات فعالیت انتفاعی آن ها مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می شود.

وظایف و تکالیف اشخاص حقوقی درباره امور مالیاتی خود عبارتند از:

1-ارائه اظهارنامه ی مالیاتی موضوع ماده 110

طبق ماده 110:"اشخاص حقوقی مکلف اند اظهارنامه،ترامه،حساب سود و زیان متکی به دفاتر اسناد و مدارک خود را حداکثر تا چهار ماه پس از سال مالیاتی همراه با فهرست هویت شرکاء و سهامداران و حسب مورد،میزان سهم الشرکه یا تعداد سهام و نشانی هر یک از آن ها را به اداره مالیاتی که فعالیت اصلی شخص حقوقی در آن واقع است ارائه و مالیات متعلق را پرداخت نمایند.پس از ارائه اولین فهرست مزبور ارایه فهرست تغییرات در سنوات بعد کافی خواهد بود.

محل ارائه اظهارنامه و پرداخت مالیات اشخاص حقوقی خارجی و موسسات مقیم خارج از ایران که در ایران دارای اقامتگاه یا نمایندگی نمی باشند تهران می باشد.

تبصره:اشخاص حقوقی نسبت به درآمدهایی که طبق مقررات این قانون نحوه دیگری برای تشخیص آن مقرر شده است مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی جداگانه که در فصل های مربوط پیش بینی شده است نیستند.

2-پرداخت حق تمبر

شرکت ها در هنگام ثبت می بایست مالیات دو در هزار حق تمبر خود را پرداخت کنند.همچنین شرکت هایی که سرمایه خود را افزایش می دهند می بایست در هنگام ثبت صورتجلسه افزایش سرمایه اقدام به ابطال تمبر جهت پرداخت مالیات دو در هزار شرکت نمایند.

3-ارائه لیست حقوق دیگران

شرکت ها موظفند لیست افرادی که از شرکت حقوق دریافت می کنند را با مشخص نمودن میزان حقوق دریافتی آن به اداره امور مالیاتی محل شرکت تسلیم کرده و مالیاتی که طبق ماده 85 قانون مالیات های مستقیم به آن تعلق گرفته است را پرداخت نمایند.

4-پلمپ دفاتر قانونی

کلیه اشخاص حقوقی می بایست پیش از شروع سال مالی جدید به انجام پلمپ دفاتر در اداره ثبت شرکت ها مبادرت نمایند.

چنانچه شرکت ها در مهلت معین شده اظهارنامه مالیاتی موضوع ماده 110 قانون مالیات های مستقیم را ارائه کنند ظرف مدت یک سال اظهارنامه ارائه شده و سوابق شرکت بررسی می شود و میزان مالیات تخصیص یافته به شرکت اعلام می گردد و در صورتی که اظهارنامه مالیاتی ارائه نشده باشد این بررسی و تعیین مالیات شرکت پنج سال طول خواهد کشید.لازم به توضیح است در صورتی که شرکت ها در موعد تعیین شده اظهارنامه مالیاتی،ترامه،صورتحساب سود و زیان و دفاتر قانونی(رومه و کل)و اسناد مدارک لازم را به اداره دارایی ارائه نمایند رسیدگی به مالیات شرکت از طریق دفاتر ارائه شده انجام خواهد شد و اگر شخص حقوقی اظهارنامه مالیاتی و اسناد و مدارک مذکور در بند فوق را در موعد تعیین شده ارائه ننماید و به انجام سایر وظایف مالیات تعیین شده نیز اقدام نکند رسیدگی از طریق علی الراس انجام خواهد شد.